Foto: FOTOGRAFIE ASCHWIN SNEL
Bedrijven zijn steeds alerter op het alcohol- en drugsgebruik van hun werknemers. Overmatig gebruik leidt tot bedrijfsrisico’s als ziekteverzuim en verminderde productiviteit. Werknemers die op de werkvloer onder invloed zijn, vormen een groot risico voor ernstige ongelukken. Controle vindt dikwijls plaats door het afnemen van alcohol- en drugstesten.
Op basis van privacywetgeving (AVG) is het afnemen van alcohol- en drugstesten echter meestal verboden, omdat daarbij gezondheidsgegevens worden verwerkt. Voor bepaalde beroepen, zoals schippers, piloten en machinisten, geldt een wettelijke regeling en is testen wel toegestaan. De veiligheidsaspecten wegen in die gevallen zwaarder dan de privacybelangen van de werknemer. Er klinkt een steeds luidere oproep vanuit de samenleving om alcohol- en drugstesten breder in te kunnen zetten. Al enige tijd ligt er een wetsvoorstel klaar om dit voor meer specifieke, risicovolle situaties mogelijk te maken.
Een bekende uitspraak gaat over het drugsbeleid van het prestigieuze Hyatt hotel op Aruba. Bij een reguliere drugstest worden bij een serveerster sporen van cocaïne in het bloed aangetroffen. Ze weigert vervolgens mee te werken aan een afkickprogramma waarop ontslag op staande voet volgt. Bij de Hoge Raad houdt het ontslag stand. Hoewel het drugsgebruik in privétijd had plaatsgevonden, overwoog de Hoge Raad dat er geen sprake was van een onaanvaardbare inbreuk op haar persoonlijke levenssfeer. Ook drugsgebruik in privétijd kan namelijk ernstige gevolgen hebben voor het werk.
Ondanks dat het bewijsmateriaal onrechtmatig was verkregen - het afnemen van een drugstest is immers wettelijk niet geoorloofd -, werd de uitslag van de test wel als bewijs meegenomen in het uiteindelijke oordeel. Dit komt vaker voor in civiele procedures. De rechter stelt waarheidsvinding doorgaans voorop en acht de wijze waarop het bewijs is verzameld van ondergeschikt belang.
Zolang het afnemen van testen niet is toegestaan, is het voor de werkgever ook binnen de wettelijke kaders mogelijk om een actief alcohol- en drugsbeleid te voeren. Denk aan preventie, regels over het gebruik, begeleiding in geval van verslaving en sancties bij overtreding. Als werkgever kunt u op deze wijze de veiligheid en gezondheid van werknemers bevorderen.
William van Wijngaarden schrijft elke editie een column over een actueel thema. William is advocaat bij Bos van Eck Advocaten Mediators te Gouda. Hij staat ondernemers bij in allerhande juridische zaken, zowel in de vorm van (laagdrempelig) advies als door te procederen bij de rechtbank. Speciale expertise heeft hij op het gebied van het arbeidsrecht. Kennismaken? William staat er altijd voor open om samen een kop koffie te drinken.
